مکانیسم های دفاعی
از امروز تصمیم گرفته ایم در بخش مقالات سایت ، درس هایی کاربردی از بحث مشاوره روانشناسی را به سایت اضافه کنیم. اولین بحث جذاب و در عین حال پیچیده و عمیق ، بحث مربوط به مکانیسم های دفاعی است. مکانسیم های دفاعی ، به عبارت ساده ، کارهایی هستند که ناخودآگاه ما برای فریب هوشیاری ما انجام می دهد. یعنی ممکن است به شکل ناخودآگاه ، یک سری مسائل را فراموش کنیم یا یک سری کارهایی را در مواقعی خاص انجام دهیم که اصلا نمی فهمیم چرا این کار را انجام داده ایم. یا ممکن است در برخی مکان ها یا در حضور برخی اشخاص ، حرف هایی بزنیم و رفتارهایی بکنیم که با شخصیت و عقل ما جور در نمی آید. البته معمولا در آن زمان و حتی بعدها این رفتارها و حرف های غیر متعارف برای ما منطقی جلوه می کنند اما برای دیگران و دوستانی که ما را می شناسند اینگونه نیست. به عبارت خیلی ساده تر ، مکانسیم دفاعی عبارت است از : “دروغ هایی که به خودمان می گوییم و آن ها را باور می کنیم”.
مکانیسم دفاعی چیست؟
به طور کلی آن دسته از رفتارها و فعالیت های روانی که شما را از تجربه هیجانات ناخوشایند محافظت می کنند ، رفتار دفاعی نامیده می شود. عواطف می توانند لذت بخش و یا غیر لذت بخش باشند. به طور کلی آن دسته از عواطف غیر لذت بخشی که به مشکل منتهی می شوند به ظهور دفاع های غیر انطباقی کمک خواهد کرد. به طور معین عواطف غیر لذت بخش از دو محتوی تشکیل می یابد :
احساس غیر لذت بخش به انضمام یک فکر آزاردهنده ، که خبر از وقوع امری در آینده می دهد («اضطراب») یا به شکل آزاردهنده ای احساس می کنیم یا فکر می کنیم اتفاقی در گذشته روی داده است ( «عواطف افسرده»). حال می توانیم تعریف دفاع را در عبارت زیر بسط دهیم :
دفاع ها آن دسته از اقدامات روانی هستند که طی قواعد خاصی مانع از آگاه شدن فرد به مضمون یا مضامین عاطفی غیر لذت بخش (تفکر ، احساس و یا هر دوی آنها) و مانع ورود آنها به حیطه هوشیاری می شوند.
تفاوت مکانیزم دفاعی و فراموشی
اجازه دهید به لحاظ تشخیصی ، مفهوم عواطف و دفاع ها را با پدیده شایعی به نام فراموشی ، توصیف کنیم ، مثل فراموش کردن قرار ملاقات مهم با یک شخص. در فراموشی ، عنصر فکر به خارج از حیطه خودآگاهی رانده می شود. چند ساعتی که می گذرد به کمک موضوع دیگری ممکن است قرار ملاقاتی که داشته اید به یادتان بیاید ، شاید خودتان هم متوجه شوید که به هیچ وجه رغبتی برای ملاقات با آن شخص نداشته اید. به عبارت دیگر محتوای فکر (یا یک بخش از عواطف ) در مخزن بایگانی شده و بایستی به موقع بازخوانی شود ، اما روان شما به خاطر ناخوشایند بودن یاد آوری آنها (آن بخش از عواطف) با خاموش کردن فکر به شما تسکین می دهد.
در ادامه بحث ، از شما اجازه می خواهم که یک بار مجدد نگاهی به تعریف دفاع و عواطف نا خوشایند داشته باشیم : دفاع ها آن دسته از اقدامات روانی هستند که مضامین عاطفی ناخوشایند را از حیطه هوشیاری خودآگاه به بیرون می رانند.
عواطف نا خوشایند شامل مواردی همچون اضطراب ، افسردگی و خشم می شوند.
- اضطراب ترکیبی از یک حس ناخوشایند به علاوه تفکری ناخوشایند است که خبر از احتمال وقوع رویداد وحشتناکی در آینده می دهد.
- افسردگی یک حس ناخوشانید به علاوه تفکری ناخوشایند دررباره رویداد ناگواری است که قبلا اتفاق افتاده است.
- خشم در بردارنده یک حس ناخوشایند به علاوه تفکر در باره تخریب کردن چیزی یا شخصی است.
مضمون و محتوای فکری و عاطفی هر یک از این عواطف ممکن است ریشه در مراحل سنین اولیه رشد تا زمان حال باشد که ممکن است بر پایه رویدادهای واقعی زندگی ، تخیل یا ترکیبی از آن دو شکل گرفته باشند.
تفاوت مکانیسم دفاعی با اقدامات دفاعی
آنا فروید «مکانیسم دفاعی » (مثلا فرافکنی) را نوعی ابزار روانی می داند که فرد در مواجعه با عواطف از آن استفاده می کند ، مثل چکشی که برای ضربه زدن به یک میخ از آن استفاده می شود. اما “اقدامات دفاعی” اصطلاحی است که در حد وسیع تری می تواند شامل هر نوع ساز و کاری باشد که به خدمت گرفته می شوند ، به طور مثال استفاده از کفش برای ضربه زدن به میخ . به طور مثال استمنا یک فعالیت جایگزین به جای لذت جنسی زناشویی است که ممکن است به عنوان اقدامی دفاعی برای کاستن از افسردگی یا اضطراب از آن استفاده شود.
تفاوت دفاع های ساده با دفاع های منشی
برخی از مکانسیم های دفاعی ، ساده ، مستقل هستند ، مثل توجیه عقلی: در یک مهمانی وقتی که شخص در باره کتابی که اخیرا خوانده است شروع به صحبت می کند ، در واقع می خواهد با این کار اضطراب اجتماعی خود را کاهش دهد.
دفاع های منشی ؛ فراگیر ، مزمن و پیچیده هستند. این قبیل دفاع ها اغلب جنبه های دیگری به کارکردهای روانی می بخشند. به طور مثال ، دست به دست هم دادن مکایسم های دفاعی همچون : فرافکنی ، خود برزگنمایی ، بی ارزش سازی ، همانندسازی و دو نیم سازی ، منش خودپسندی را می سازد. با استفاده از یک دفاع منشی فرد می تواند نقش یک انسان مصلح را بسیار حیله گرانه بازی کند. آن دسته از افرادی که برای فرار از عواطف دردناک خود ، تلاش دارند در نقش یک معلم همه چیز فهم ظاهر شوند ، ممکن است مدعی درمان درمانگر خود باشند.
مکانیسم های دفاعی سودمند
اغلب دفاع ها برای مهار عواطف ناشی از تعارض های درونی روان به کار می آیند. اما به نظر می رسد بعضی از دفاع ها در شکل گیری ساختار روانی بهنجار سودمند هستند و ضرورتا برای خنثی کردن عواطف به کار گفته نمی شوند. درون فکنی نوازش های آرامش بخش والدین در اوان زندگی ، طوفان های هیجانی دوران طفولیت را فرو می نشاند و به نظر می رسد این امر در رشد نیرومندی ایگو به خصوص قدرت تحمل عاطفی کودکان بسیار ضروری باشد.
